تأثیر آموزش تغذیه و آهن‌یاری هفتگی بر میزان یادگیری دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر گناباد

زمینه و هدف: کمبود آهن و کم‌خونی ناشی از فقر آهن یکی از مهمترین مشکلات تغذیه‌ای و بهداشت عمومی در جهان به شمار می‌رود. براساس برآورد سازمان جهانی بهداشت، درحدود دو میلیارد نفر از مردم جهان به کم‌خونی مبتلا می‌باشند. نوجوانان و بخصوص دختران از جمله گروههای آسیب‌پذیر و در معرض خطر کم‌خونی می‌باشند. پیامدهای زیانبار کم‌خونی فقر آهن از جمله کاهش ضریب هوشی، کاهش قدرت یادگیری، اختلال در رشد جسمی و در نهایت کاهش توانمندیهای ذهنی و جسمی، روند توسعه کشورها را به خطر انداخته است. مطالعه حاضر در همین راستا و با هدف تعیین اثر آموزش تغذیه مناسب و آهن‌یاری هفتگی بر میزان یادگیری دانش‌آموزان دختر دبیرستانی شهر گناباد انجام شد. روش بررسی: این مطالعه تجربی در سال 1382 انجام شد؛ نمونه‌گیری در 10 دبیرستان به طور خوشه‌ای از نقاط مختلف شهرستان انتخاب گردید؛ نمونه‌ها به طور تصادفی از بین پایه‌های اول تا سوم به تعداد 385 نفر انتخاب و به دو گروه مورد و شاهد تقسیم شدند. به افراد گروه مورد آموزشهای لازم در مورد تغذیه مناسب و غذاهای حاوی آهن داده شد؛ همچنین به همه آنها هر هفته در یک روز خاص یک عدد قرص فروس سولفات 150 میلیگرمی به مدت شانزده هفته داده شد. اطلاعات فردی (دموگرافیک) و آزمون استاندارد سرعت و دقت یادگیری با استفاده از پرسشنامه از هر دو گروه در ابتدا و انتهای دوره پژوهش (به فاصله هجده هفته) جمع‌آوری گردید؛ به منظور تحلیل داده‌ها از آزمونهای آماری Chi-Square، t مستقل و t زوج، استفاده شد. یافته‌ها: در ابتدای پژوهش هیچ‌گونه ارتباط معنی‌داری بین اطلاعات فردی و نمره یادگیری دانش‌آموزان وجود نداشت (05/0P>)؛ اما سطح یادگیری در پایان مطالعه نسبت به ابتدای مطالعه و پژوهش در هر دو گروه افزایش داشت و این رقم در گروه مورد، بیشتر از گروه شاهد بود؛ همچنین ارتباط بین آهن‌یاری و آموزش تغذیه مناسب و میانگین نمره کل نشان داد که میانگین نمره در گروه شاهد از 89/43 به 8/69 و در گروه مورد از 80/44 به 4/72 افزایش داشته است. نتیجه‌گیری: یافته‌های این تحقیق نشانگر افزایش میانگین نمره در هر دو گروه مورد مطالعه بود؛ اما در گروه مورد افزایش بیشتری وجود داشت؛ بدین معنی که آهن‌یاری شانزده هفته‌ای بر افزایش میانگین نمره یادگیری (سرعت و دقت) تأثیر مثبت داشته است.